Salaš, 28. jul – I danas, decenijama kasnije, otac Mihajlo Gačić i njegovi sinovi iz Salaša kod Zaječara, žrtve slobodarskog otpora u vreme Drugog svetskog rata, simbolično stoje na spomen-ploči – na svojoj kapiji. Kod svoje kuće.
Na kućnom pragu, u borbi protiv četnika, 5. oktobra 1941. godine poginuo je Mihajlo Gačić (rođen 1889), prvi predsednik Narodnooslobodilačkog sreza Krajinskog u Salašu. U istoj toj kući rođeni su i njegovi sinovi – i oni su stradali kao žrtve nemačkog okupatorskog terora:
-
Stanoje Gačić Miloš (1919), član Sreskog komiteta KPJ, streljan od strane nemačkih snaga u lugu kod Metriša, 4. decembra 1943. godine.
-
Tihomir Gačić (1922), član KPJ, streljan nemačkom fašističkom rukom 8. septembra 1943. na Kraljevici kod Zaječara.
SUBNOR Zaječara postavio je ovu spomen-ploču na Dan borca, 4. jula 1978. godine. Ona i danas čuva uspomenu na borce i revolucionare Salaša – ljude koji su životom platili slobodu Srbije.
Zahvaljujući pre svega potomcima porodice Gačić, ovaj spomenik u centru sela stoji kao nemi svedok burnih vremena, stradanja i najvećih patnji srpskog naroda. Nažalost, nije mali broj mesta gde su spomen-obeležja iz oba svetska rata zaboravljena, zapuštena ili čak oskrnavljena.
Zato ovaj primer treba da bude opomena i podsticaj – da više brinemo o uspomenama na one koji su najskupljom cenom platili slobodu svoje otadžbine. Na to, kad god se ukaže prilika, podsećaju boračke organizacije širom Srbije, iako su u mnogim lokalnim sredinama skrajnute i prepuštene same sebi.
I zato – učinimo više. Pokrenimo akcije, pomozimo, i postarajmo se da spomen-obeležja iz slavne prošlosti budu sačuvana i dostojanstveno uređena.
B.N.
