PočetnaVestiVremeplov: GENERAL BOŠKOVIĆ, RODOM IZ ZAJEČARA, NA ČELU SRPSKOG GEOGRAFSKO DRUŠTVA

Vremeplov: GENERAL BOŠKOVIĆ, RODOM IZ ZAJEČARA, NA ČELU SRPSKOG GEOGRAFSKO DRUŠTVA

Srpsko geografsko društvo, po ideji Jovana Cvijića i njegovih najbližih saradnika, osnovano je 7. aprila 1910. godine u Beogradu, u sedištu rektorata Univerziteta, u Kapetan Mišinom zdanju, na tadašnjem Kraljevom trgu, današnjem Studentskom trgu broj 1. Dan osnivanja poklapa se s jednim od 12 najvećih hrišćanskih praznika – Blagoveštenjem – koji ljudima donosi sreću i napredak. Pored Jovana Cvijića, kao predsednika, prvu Upravu Srpskog geografskog društva činili su: potpredsednik Stevan Bošković, potpukovnik Vojske Srbije, sekretar dr Pavle Vujević, klimatolog, docent univerziteta, dr Jovan Erdeljanović, etnolog, docent univerziteta, dr Nedeljko Košanin, biolog, docent univerziteta, dr Vladimir K. Petković, geolog, docent univerziteta, dr Stanoje Stanojević, profesor univerziteta, dr Vasilije Ruvarac, činovnik Narodne biblioteke, blagajnik Rista Nikolić, profesor geografije, i Sava Antonijević, profesor u penziji.

Jovan Cvijić je na čelu Srpskog geografskog društva bio od osnivanja do 16. januara 1927. godine, kad je posle teške i duge bolesti preminuo u svojoj kući na Kopitarevoj gradini u Beogradu (danas ulica Jelene Ćetković, broj 5). Posle Cvijića, za predsednika društva, s mandatom od dve godine (1928–1930), izabran je Stevan Bošković, tada visoki oficir jugoslovenske vojske, geodeta i kartograf. Po vojničkoj dužnosti napredovao je do generala, a po naučnoj do akademika.

Za vreme Boškovićevog mandata u društvu je objavljena prva knjiga serije „Posebna izdanja”, autora Jiržija Daneša iz Praga, pod naslovom „Jovan Cvijić”. Dodatak knjizi je bibliografija Jovana Cvijića, koju je izradio Borivoje Ž. Milojević. Kada je 1927. osnovan Fond Jovana Cvijića, za finansiranje geografskih istraživanja naše zemlje, general Stevan Bošković je uplatio 1.000 tadašnjih dinara i podstakao nekoliko desetina svojih oficira da, prema svojim mogućnostima, novčano pomognu fond. A 1947. godine, posle obnove rada Srpskog geografskog društva koji je bio prekinut za vreme Drugog svetskog rata, Bošković, tada general vojske Jugoslavije, i dalje je bio aktivan, te je izabran za predsednika Nadzornog odbora Srpskog geografskog društva.

Za počasne članove Srpskog geografskog društva 1930. godine izabrani su: Raul Blanšar, profesor iz Grenobla, Ajsaja Bouman, direktor Američkog geografskog društva, Marion Njubigin, urednik Škotskog geografskog magazina iz Glazgova, Daglas Džonson, profesor Univerziteta Kolumbija iz Njujorka, Karl Estrajh, profesor univerziteta iz Utrehta, Kurt Hasert, profesor politehnike iz Drezdena, i Vaclav Švambera, profesor univerziteta iz Praga. Medalju Jovana Cvijića 1930. godine dobio je i Stevan P. Bošković i mesto predsednika Srpskog geografskog društva predao profesoru Pavlu Vujeviću.

Stevan Bošković je rođen 10. maja 1868. godine u Zaječaru. Od Jovana Cvijića bio je mlađi tri godine, a nadživeo ga je za 30 godina. U Beogradu je završio Nižu školu Vojne akademije i Vojnu akademiju, što mu je donelo zvanje oficira inženjerije. Dve godine je proveo kao oficir srpske vojske u Prvom inženjerskom bataljonu u Nišu. Vojno usavršavanje nastavio je u Sankt Peterburgu. Na Nikolajevskom vojno-tehničkom učilištu proveo je vreme od 1892. do 1894. godine. Stručno usavršavanje nastavio je na Višem geodetskom kursu na Nikolajevskoj generalštabnoj akademiji i na Astronomsko-geodetskom kursu na Glavnoj astronomskoj opservatoriji u Pulkovu (1894–1899). Po povratku iz Rusije, 1899. godine, postavljen je za šefa Trigonometrijskog odseka Geografskog odeljenja srpske vojske. Rukovodio je radovima na triangulaciji, preciznom nivelmanu i topografskom premeravanju Srbije i Jugoslavije. Tada se jasno opredelio za geografska i kartografska istraživanja. Tokom 1900. godine postavljen je za načelnika Geografskog odeljenja srpske vojske.

Od 1912. do 1918. godine, Bošković je učestvovao u balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu. Za ratne potrebe Geografsko odeljenje srpske vojske izradilo je i štampalo potrebne karte, brinulo o objedinjavanju lokalnih koordinatnih sistema, premeravalo front i pozadinu i izmerilo Veliku solunsku transverzalu. Za dopisnog člana Srpske akademije izabran je 15. februara 1932, a za redovnog 10. juna 1955. godine. Za višedecenijski uspešan rad dobio je nekoliko priznanja i počasti u Srbiji, Jugoslaviji i inostranstvu.

General i akademik Stevan P. Bošković bio je duže od decenije veoma aktivan u radu Geografskog instituta „Jovan Cvijić” Srpske akademije nauka i umetnosti, osnovanom 31. maja 1947. godine. Umro je u Beogradu 9. maja 1957. godine. Interesantno je da je na čelu Srpskog geografskog društva, kao predsednik (1982–1984), bio još jedan oficir – general JNA Vladimir Maričić.

Stevan M. Stanković,
profesor

Izvor: Politika

Serbian SR English EN Chinese (Simplified) ZH-CN Romanian RO German DE